Jos Kusters,

voorzitter Raad van Bestuur vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (OMO)

Voorheen leidinggevende en bestuursfuncties in het hbo, mbo, overheid, non-profitorganisaties en nevenfuncties als toezichthouder, bestuurslid in het po en sociaal domein (Halt, centrum Jeugd en Gezin, WMO) in de regio Brabant.
Professionaliseringsactiviteiten voor de VO-academie: spreker/trainer leertrajecten Beginnend bestuurder.

“Op vijf jaar na ben ik nooit uit het onderwijs geweest! Ik was 12 en wilde gymnastiekleraar worden, de leukste baan in de wereld leek mij dat. M’n eerste baan als ‘gymleraar’ was op een OMO-school, drie jaar later begon ik bij Fontys Hogescholen. Daar heb ik veel mogen doen en leren. Na een uitstapje bij de Nederlandse zwembond werd het weer onderwijs: OCW, daarna directeur van het Ruud de Moorcentrum van de OU en vervolgens bestuurder van een ROC.  

Wanneer je lang in het onderwijs zit, word je al snel als dé expert gezien. Daarom boeide het mij om naast mijn werk iets te doen waar ik slechts beperkte kennis van had! Dat werd het sociale domein. De uitdaging zat erin, al die perspectieven en meningen bij elkaar te brengen. Het voegde meer waarde toe aan mijn professionele ontwikkeling als onderwijsbestuurder.

Lemniscaat

Als je jong bent besef je het nog niet, maar als ik terugkijk zijn drie dingen belangrijk in mijn drive als leidinggevende: van betekenis zijn voor anderen, het goede willen doen en altijd nieuwsgierig of iets passend is of anders moet. Veranderingen doorvoeren, kijken naar de buitenwereld die ‘dit’ vraagt en wij doen nog ‘dat’. Ik zie dit ook als mijn opdracht bij OMO. In de praktijk betekent het observeren, onderzoeken, verifiëren, meten en dan de dialoog (kalibreren) en veranderingen energie geven. Je krijgt zo een continue ontwikkelcyclus, een soort lemniscaat.

Samen maak je daarmee het onderwijs telkens een beetje beter. Zo lossen we binnen OMO samen met alle scholen ingewikkelde vraagstukken op onder de noemer “samenkracht!”. Als bestuurder heb je de taak dat je 8 tot 15 jaar vooruitkijkt: wat is de maatschappelijke waarde, waar staat de organisatie nu en waar zouden we naartoe moeten gaan? En hoe kom je in een nieuwe situatie zonder het goede te verliezen? Oftewel, bewegen in balans. Je onderscheidt je als bestuurder wanneer je een open vizier hebt, ondernemingsgeest, gericht op de dialoog en vooral zicht, oog en aandacht houdt voor de professionals in het onderwijs en de leerlingen waarvoor we het doen.

Het kunnen wisselen van perspectief is een van de bestuurlijke competenties. We hebben als besturen geen Einsteins nodig die in een hokje het ei van Columbus proberen uit te vinden, want daar zijn de vraagstukken van het onderwijs te multidimensionaal en te complex voor. Alles bekijken en de dialoog aangaan, dat is een vaardigheid die een bestuurder zeker nodig heeft. Onverlet dat je ook knopen moet doorhakken als dat nodig is.

VO-academie is cruciaal

De VO-academie is onmisbaar voor het versterken van onze beroepsgroep, geen twijfel mogelijk! Ze heeft, naast het organiseren van activiteiten en delen van kennis, een wezenlijke rol die te maken heeft met accreditatie, een stevig beroepsprofiel en registratie van bestuurders. Ik ben oprecht van mening dat onze sector dat zélf moet willen doen en niet gestuurd of geregisseerd door de politiek. Het helpt als we onze aanwezige kennis gebruiken, allianties met elkaar en met partners zoals de NRO aangaan, en sprekers van buiten naar binnenhalen zodat het leren vertienvoudigt en de sector een bindend vermogen krijgt. Wanneer je als beroepsgroep jezelf serieus neemt, moet je niet alleen trots zijn op wat je doet, maar jezelf ook blijven ontwikkelen, anderen daartoe uitnodigen en samen het goede voorbeeld geven.

Het is een voorrecht bestuurder in het onderwijs te mogen zijn. Dat is de reden waarom ik graag aan leertrajecten van de VO-academie een bijdrage lever. Met nieuwe generaties vo-bestuurders in open dialoog treden over het vak besturen waar je dicht bij jezelf blijft met al je sterke en zwakke kanten. Om met Loesje te besluiten: ‘Uiteindelijk word je wie jezelf bent!“